Trong xu hướng cạnh tranh thương mại ngày càng gay gắt, yêu cầu đối với hàng hóa được chứng minh xuất xứ, chất lượng ngày càng cao. Vì vậy, các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp cần phải nâng cao ý thức thực hiện công bố hợp chuẩn, hợp quy như một hình thức trang bị tấm giấy thông hành cho sản phẩm, hàng hóa của mình.
Theo Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, công bố hợp quy là việc tổ chức, cá nhân tự công bố đối tượng của hoạt động trong lĩnh vực quy chuẩn kỹ thuật phù hợp với quy chuẩn kỹ thuật tương ứng. Công bố hợp chuẩn là việc tổ chức, cá nhân tự công bố đối tượng của hoạt động trong lĩnh vực tiêu chuẩn phù hợp với tiêu chuẩn tương ứng. Thực tế, công bố hợp chuẩn cơ bản dựa trên nguyên tắc tự nguyện. Nhà sản xuất có thể áp dụng tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) hoặc tự xây dựng tiêu chuẩn cơ sở (TCCS) cho sản phẩm của mình. Tuy nhiên, khi toàn bộ hoặc một phần tiêu chuẩn cụ thể được viện dẫn trong văn bản quy phạm pháp luật, quy chuẩn kỹ thuật thì trở thành bắt buộc áp dụng. Trong khi đó, công bố hợp quy là hoạt động bắt buộc đối với hàng hóa lưu thông trên thị trường.
Theo ông Trần Tiến Dũng, Chi cục trưởng Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Bắc Ninh, giữa hàng ngàn sản phẩm trôi nổi trên thị trường, sản phẩm, hàng hóa được công bố hợp chuẩn hoặc công bố hợp quy giúp cho nhà sản xuất có nhiều lợi thế cạnh tranh. Đây sẽ là công cụ tiếp thị hữu hiệu, giúp sản phẩm, hàng hóa dễ dàng được người tiêu dùng lựa chọn và tín nhiệm, đồng thời giúp nhà sản xuất giữ ổn định chất lượng, giảm sự lãng phí và hao hụt. Quan trọng hơn, khi được thừa nhận sự phù hợp với một tiêu chuẩn/quy chuẩn kỹ thuật ở cấp độ quốc gia, khu vực hay quốc tế, sản phẩm, hàng hóa sẽ có cơ hội thuận lợi để vượt qua rào cản kỹ thuật của nhiều thị trường. Báo cáo của Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng cho thấy, năm 2016, số lượng các cơ sở sản xuất công bố tiêu chuẩn, quy chuẩn tăng 1,5 lần so với năm 2015 với hơn 70 bộ hồ sơ công bố. Đây là tín hiệu đáng mừng, tạo tiền đề tốt trong việc tuân thủ quy định của pháp luật về sản xuất hàng hóa. Sự gia tăng số lượng hồ sơ đăng ký này cũng cho thấy, doanh nghiệp đã tích cực đổi mới chất lượng hàng hóa khi tham gia nhiều sân chơi thương mại như hiện nay.
Kiểm tra công bố hợp chuẩn, hợp quy với các sản phẩm điện, điện tử tại siêu thị điện máy Trần Anh, Bắc Ninh.
Là cơ quan hướng dẫn, tiếp nhận hồ sơ công bố hợp chuẩn, hợp quy, những năm qua, Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Bắc Ninh đã triển khai nhiều hoạt động để nâng cao ý thức cho các cơ sở sản xuất trong việc bảo đảm và công bố chất lượng sản phẩm. Chi cục duy trì website giới thiệu về hàng rào kỹ thuật trong thương mại để hướng dẫn, giải đáp những thắc mắc của doanh nghiệp. Cùng với các đợt thanh, kiểm tra, cán bộ của Chi cục trực tiếp hướng dẫn thủ tục công bố hợp chuẩn, hợp quy và lợi ích của nó. Ngay trong quý 1-2017, Chi cục tiếp nhận 6 hồ sơ công bố hợp chuẩn, hợp quy; tư vấn, hướng dẫn 6 doanh nghiệp áp dụng tiêu chuẩn cơ sở; triển khai thử nghiệm 35 mẫu sản phẩm. Thông qua đó, nhiều doanh nghiệp được thông báo về chất lượng sản phẩm để có những điều chỉnh, bổ sung và công bố chất lượng sản phẩm phù hợp.
Tuy nhiên, việc thực hiện công bố hợp chuẩn, hợp quy hiện nay mới được nhận thức rõ ở các doanh nghiệp lớn, trong khi nhiều cơ sở sản xuất thủ công, manh mún hầu như không quan tâm tới vấn đề này. Mặc dù thủ tục làm hồ sơ công bố khá đơn giản, nhưng nhiều cơ sở sản xuất vẫn chưa hiểu biết đầy đủ và còn e ngại. Qua kiểm tra hàng hóa tại các cơ sở lưu thông trên địa bàn, lực lượng chức năng ghi nhận vẫn còn lỗi phổ biến như không lưu giữ hồ sơ chất lượng của sản phẩm, thiếu tem chứng nhận hợp quy CR… và ngay cả các siêu thị lớn cũng mắc phải.
Vì vậy, để nâng cao ý thức doanh nghiệp, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bên cạnh sự sát sao của cơ quan quản lý trực tiếp, rất cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành chức năng trong việc tuyên truyền, hướng dẫn, khuyến khích các doanh nghiệp công bố chất lượng sản phẩm. Và quan trọng hơn, mỗi người tiêu dùng cũng như toàn xã hội cần chung tay ưu tiên lựa chọn những hàng hóa có xuất xứ rõ ràng, chất lượng tốt để tạo động lực cho các doanh nghiệp không ngừng cải tiến sản phẩm