Nông nghiệp hữu cơ là một xu hướng phát triển của nông nghiệp toàn cầu. Ở Việt Nam, Viện Nông nghiệp Hữu cơ (NNHC) ước tính tỷ lệ đất canh tác hữu cơ trên tổng diện tích đất canh tác là 17%, sẽ tăng trưởng nhanh trong thời gian tới.
Ông Nguyễn Quốc Toản, Phó Cục trưởng Thường trực Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), đơn vị soạn Nghị định về NNHC, chia sẻ thật lòng: “Những gì chúng tôi làm hôm nay, chắc phải… 10 năm nữa mới thấy được sự quan trọng. NNHC hiện vẫn là lĩnh vực mới ở Việt Nam nên còn nhiều điều phải làm, phải nghĩ. Thậm chí nhiều tư duy cơ bản về NNHC cũng còn đang tranh luận, chưa nhất quán, kể cả trong giới nghiên cứu và những nhà làm chính sách”.
Bởi thế, ông Toản cho rằng, những gì mà các nhà khoa học, các doanh nghiệp hiện đang làm còn gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, đó lại là những viên gạch đầu tiên xây nền móng tương lai cho ngành NNHC.
Trong số các mô hình kết nối đầu ra đang được khuyến khích, mô hình thành lập các không gian NNHC trong các siêu thị đã thành công trên thế giới và đã chứng tỏ tính khả thi tại Việt Nam. Các loại nông sản trong quầy riêng này cũng phải đáp ứng đúng tiêu chuẩn hữu cơ. Giá nông sản trong khu vực này sẽ cao hơn do chi phí sản xuất NNHC cao và không được bảo quản hóa học nên thời gian bảo quản ngắn hơn các sản phẩm bình thường.
Mô hình này đã thử nghiệm thành công tại Liên hiệp HTX Thương mại TP Hồ Chí Minh (Sài Gòn Co.op). Doanh nghiệp này đã đầu tư vào một trang trại hơn 300 ha sản xuất các sản phẩm nông nghiệp và ra đời thương hiệu Co.op Organic, chưa kể đến việc hợp tác với BINCA là nhà cung cấp thủy sản hữu cơ, VINAMIT là đơn vị cung cấp rau hữu cơ. Theo nhận định của ông Nguyễn Thành Nhân, Tổng Giám đốc Saigon Co.op, toàn bộ số nông sản HC mà doanh nghiệp này cung ứng tại năm siêu thị đều “cháy” hàng, trong khi tỷ lệ chỉ chiếm 0,2%, dư địa phát triển còn rất cao. Nhận định của Saigon Co.op là người tiêu dùng ngày càng lo ngại về vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm, đặc biệt nhóm có thu nhập cao. Do vậy, họ đang có xu hướng lựa chọn thực phẩm sạch và chất lượng cao dù mức giá cao hơn. Đặc biệt, giá trị tổng thị trường hữu cơ tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh có thể đạt 400 tỷ đồng/năm trong vài năm tới, tạo ra thị trường rộng cho các đơn vị sản xuất hữu cơ.
Để tạo điều kiện hỗ trợ người dân và các địa phương thực hiện chuyển đổi từ mô hình canh tác cũ sang mô hình hữu cơ, nhiều viện nghiên cứu cũng đưa ra các chương trình hỗ trợ. Ông Nguyễn Văn Cường, Viện trưởng Nghiên cứu và Ứng dụng NNHC, cho rằng việc thực hiện NNHC thật ra không hề khó và cũng không đắt nếu so giá bán sản phẩm hữu cơ đầy đủ chứng nhận. Chúng ta sẽ làm được khi người dân có tri thức, được truyền thông đầy đủ về lợi ích, được kết nối bảo đảm đầu ra, được hướng dẫn sử dụng các công nghệ canh tác hữu cơ. Hiện Viện đang thực hiện Chương trình tư vấn miễn phí cho các hộ nông dân để đạt đủ chuẩn và có chứng chỉ hữu cơ, hướng dẫn hộ gia đình và doanh nghiệp kết nối với sàn NNHC của Trung ương Hội Nông dân Việt Nam và các đầu ra theo chuỗi vừa và nhỏ.
Tham tán Nông nghiệp Đại sứ quán Pháp, ông Alexandre Bouchot, khẳng định, NNHC đang là xu hướng thu hút sự quan tâm của nhân loại. Từ Trung Âu và Ấn Độ, NNHC đã nhận được sự quan tâm của các nước phát triển, lan tỏa tới các nước đang phát triển. Hiện 1,1% diện tích đất canh tác toàn thế giới đã được dùng cho NNHC. 87 quốc gia đã hoàn thiện luật về NNHC, 17 quốc gia, trong đó có Việt Nam đang trong quá trình hoàn thiện luật. Chính phủ hai nước Pháp và Việt Nam đang hợp tác chặt chẽ qua nhiều chương trình hỗ trợ kinh nghiệm pháp lý xây dựng văn bản pháp luật, kinh nghiệm triển khai các chương trình phát triển NNHC, hình thành chợ đầu mối để giúp nông dân lo đầu ra