Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (ATTP) – Bộ Y tế Nguyễn Thanh Phong cho biết, theo Nghị định 15/NĐ-CP, từ nay, công tác quản lý nhà nước về ATTP sẽ thay đổi lớn theo hướng tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp, song không có nghĩa là buông lỏng.
Sáng nay, 28-2, tại Vĩnh Phúc, Cục
ATTP – Bộ Y tế đã tổ chức hội thảo phổ biến
Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 2-2-2018 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật ATTP
Phổ biến những nội dung cơ bản của Nghị định 15, ông Trần Nhật Nam, Trưởng phòng Pháp chế - Hội nhập (Cục ATTP) cho biết, một trong những điểm mới quan trọng đầu tiên tại Nghị định 15 là cho phép doanh nghiệp được tự công bố sản phẩm của mình và chịu trách nhiệm trước pháp luật về công bố đó, thay vì phải gửi bản hồ sơ công bố tới các cơ quan nhà nước để xác nhận như trước đây, chỉ trừ một số sản phẩm phải công bố tại Bộ Y tế và Sở Y tế.
Cụ thể, tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm thực hiện tự công bố thực phẩm đã qua chế biến bao gói sẵn, phụ gia thực phẩm, chất hỗ trợ ché biến thực phẩm, dụng cụ chứa đựng thực phẩm, vật liệu bao gói tiếp xúc trực tiếp với thực phẩm…
Sản phẩm, nguyên liệu sản xuất, nhập khẩu chỉ dùng để sản xuất, gia công hàng xuất khẩu hoặc phục vụ cho việc sản xuất nội bộ của tổ chức, cá nhân không tiêu thụ tại thị trường trong nước, được miễn thực hiện thủ tục tự công bố sản phẩm.
Căn cứ công bố của doanh nghiệp, cơ quan quản lý nhà nước sẽ hậu kiểm, kiểm tra, xử phạt nếu phát hiện sai phạm, trong đó sẽ mở rộng phạm vi, nâng cao mức xử phạt theo quy định pháp luật.
Riêng thực phẩm bảo vệ sức khỏe, phụ gia thực phẩm hỗn hợp có công dụng mới sẽ đăng ký bản công bố tại Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế; sản phẩm dinh dưỡng cho trẻ đến 36 tháng tuổi, doanh nghiệp đăng ký bản công bố tại Sở Y tế địa phương.
Điểm nhấn lớn nữa tại Nghị định 15 là thay đổi căn bản quy định kiểm tra nhà nước về ATTP. Nếu trước đây, 100% mặt hàng thực phẩm nhập khẩu khi thông quan đều phải kiểm tra chuyên ngành thì nay sẽ mở rộng diện không cần kiểm tra.
Theo đó, Nghị định 15 quy định tới 9 loại sản phẩm được miễn kiểm tra nhà nước về ATTP nhập khẩu. Chẳng hạn như: các sản phẩm đã được cấp Giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm; sản phẩm tạm nhập khẩu để bán tại các cửa hàng miễn thuế; hay sản phẩm nhập khẩu chỉ để sản xuất, gia công nội bộ trong cơ sở…
Phương thức kiểm tra theo Nghị định 15 cũng có sự thay đổi đột phá. Cụ thể, với kiểm tra giảm (kiểm tra hồ sơ), cơ quan chức năng sẽ chỉ tiến hành kiểm tra xác suất, tối đa 5% hồ sở trên tổng số lô hàng nhập khẩu trong vòng 1 năm do hải quan lựa chọn ngẫu nhiên...
Theo đại diện Cục ATTP, với việc thay đổi quy định về kiểm tra chuyên ngành như trên, khoảng 95% lô hàng thực phẩm nhập khẩu sẽ không phải kiểm tra chuyên ngành.
Về phân công trách nhiệm quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm, ông Trần Nhật Nam cho biết, Nghị định 15 tiếp tục phân công rõ trách nhiệm quản lý của 3 Bộ gồm Y tế, Công Thương, NN&PTNT theo hướng các Bộ quản lý theo nhóm ngành hàng từ đầu đến cuối.
Đặc biệt, đối với cơ sở vừa sản xuất vừa kinh doanh nhiều loại sản phẩm thuộc thẩm quyền quản lý của 2 Bộ trở lên thì tổ chức, cá nhân có quyền lựa chọn cơ quan quản lý chuyên ngành về ATTP để thực hiện các thủ tục hành chính.
Cơ quan chức năng sẽ chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, nâng mức xử phạt vi phạm
Dồn sức hậu kiểm
Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục ATTP nhấn mạnh, để thay đổi từ Nghị định 38 trước đây sang Nghị định 15 là cả một cuộc “tranh đấu” rất gay gắt.
Nghị định 15 được xây dựng theo hướng cắt giảm mạnh thủ tục đăng ký, công bố, kiểm tra chuyên ngành về thực phẩm, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Việc điều chỉnh nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho doanh nghiệp song trên cơ sở lấy việc đảm bảo sức khỏe nhân dân là nhiệm vụ hàng đầu.
Ông Nguyễn Thanh Phong nhấn mạnh, Nghị định tạo thông thoáng cho doanh nghiệp nhưng không buông lỏng quản lý, cho phép doanh nghiệp tự công bố sản phẩm nhưng không có nghĩa là anh muốn công bố thế nào cũng được, muốn quảng cáo ra sao cũng được.
Có thể nói, Nghị định cho doanh nghiệp có quyền rất lớn nhưng trách nhiệm cũng rất nặng. Điều này thể hiện qua việc doanh nghiệp tự công bố sản phẩm nhưng nếu công bố không đúng thì không những bị xử phạt nặng mà còn bị thu hồi toàn bộ sản phẩm công bố sai, cơ quan quản lý nhà nước có quyền yêu cầu dừng sản xuất.
Cục trưởng Cục ATTP cũng đề nghị Chi cục ATVSTP các địa phương phải dồn nguồn lực vào công tác hậu kiểm. Khi đi hậu kiểm cần thực hiện lấy mẫu và kiểm nghiệm ngay, không đạt thì có biện pháp xử lý nghiêm khắc, tránh trường hợp như thời gian vừa qua nhiều địa phương đi kiểm tra, lấy mẫu thực phẩm kiểm nghiệm nhưng mấy tháng sau mới có kết quả. Lúc này, sản phẩm vi phạm có thể đã được đưa ra bán, tiêu thụ hết và người tiêu dùng đã chịu hậu quả