Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 13/2022/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định số 132/2008/NĐ-CP ngày 31/12/2008, Nghị định số 74/2018/NĐ-CP ngày 15/5/2018 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa và Nghị định số 86/2012/NĐ-CP ngày 19/10/2012 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều Luật Đo lường.

Trong đó, Nghị định số 13/2022/NĐ-CP bổ sung thêm quy định quản lý về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa vào Nghị định số 74/2018/NĐ-CP. Theo đó, Bộ KH&CN giúp Chính phủ quản lý nhà nước về hoạt động truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa; hướng dẫn nâng cao năng lực kỹ thuật cho hoạt động truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa và hỗ trợ phát triển sản phẩm, hàng hóa chủ lực, phát triển kinh tế - xã hội của các bộ quản lý ngành, lĩnh vực và địa phương; quy định hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa bảo đảm kết nối, chia sẻ dữ liệu.

Bộ Khoa học và Công nghệ quản lý sử dụng mã truy vết sản phẩm, mã truy vết địa điểm và vật mang dữ liệu; quản lý tổ chức triển khai, thực hiện truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm, hàng hóa trong phạm vi, lĩnh vực được phân công quản lý.

Các Bộ quản lý ngành, lĩnh vực chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ quản lý tổ chức triển khai thực hiện truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm, hàng hóa trong phạm vi, lĩnh vực được phân công quản lý.

UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phối hợp với các bộ quản lý ngành, lĩnh vực tổ chức triển khai thực hiện hoạt động truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa tại địa phương.

Căn cứ nhu cầu quản lý, các bộ quản lý ngành, lĩnh vực xác định sản phẩm, hàng hóa phải thực hiện truy xuất nguồn gốc và công bố công khai trên Cổng thông tin điện tử của bộ quản lý ngành, lĩnh vực.

Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với PV Chất lượng Việt Nam, ông Bùi Bá Chính – Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Mã số Mã vạch quốc gia (Tổng cục TCĐLCL) cho biết, truy xuất nguồn gốc hiện tại là một trong những lĩnh vực đang được xã hội rất quan tâm, tuy nhiên hành lang pháp lý về mặt quản lý nhà nước và hướng dẫn cho cộng đồng doanh nghiệp, nhà quản lý và người tiêu dùng hiện tại chưa có.

Chính vì vậy, Nghị định số 13/2022/NĐ-CP được ban hành trong đó có điểm mới trong lĩnh vực truy xuất nguồn gốc cho bộ ngành và địa phương, các Thông tư và tài liệu hướng dẫn sẽ được xây dựng dần, để đưa các yêu cầu về quản lý truy xuất nguồn gốc vào cuộc sống.

Cũng theo ông Chính, hiện nay hoạt động về truy xuất nguồn gốc đang rất phát triển và xây dựng từ rất nhiều ý tưởng. Tuy nhiên, với mong muốn của Chính phủ cần thống nhất quản lý và phân vai các bộ, ngành, địa phương cùng tham gia vào hoạt dộng quản lý. Bên cạnh đó, doanh nghiệp tham gia hoạt động ứng dụng và hỗ trợ nhà nước trong thực hiện quản lý, từ đó đưa ra hệ thống quản lý chuẩn hóa, minh bạch, phục vụ người dân.

 Ông Bùi Bá Chính - Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Mã số mã vạch Quốc gia (NBC).

“Với hành lang quản lý nhà nước về lĩnh vực truy xuất nguồn gốc rất cần xây dựng hệ thống tài liệu hướng dẫn, hệ thống tiêu chuẩn quốc gia, quy chuẩn kỹ thuật và Thông tư nếu cần. Để từ đó hình thành những hướng dẫn cụ thể, hành lang pháp lý chi tiết để người dân, doanh nghiệp, cơ quan quản lý có thể dựa vào đó để thực hiện”, ông Chính nhấn mạnh.

Việc bổ sung quy định “Quản lý về truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa” nhằm giải quyết các khó khăn, vướng mắc hiện nay về truy xuất nguồn gốc và mang lại các hiệu quả thiết thực như: Triển khai quy định tại Điều 10, Điều 12, Điều 16 Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa, Quyết định số 100/QĐ-TTg và có căn cứ để quản lý, thống nhất về nội dung truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa.

Đồng thời, giải quyết những khó khăn, bất cập trong thời gian vừa qua như hệ thống tiêu chuẩn quốc gia và các văn bản quy phạm pháp luật làm cơ sở để triển khai áp dụng và quản lý hệ thống truy xuất nguồn gốc của Việt Nam chưa đầy đủ, thiếu tính đồng bộ và thống nhất; tem truy xuất nguồn gốc áp dụng trên các sản phẩm hiện nay chưa được chuẩn hóa về nội dung và hình thức;

Các hệ thống truy xuất nguồn gốc hiện tại mang tính khép kín, không có khả năng tương tác, liên kết, chia sẻ và trao đổi dữ liệu với các hệ thống truy xuất nguồn gốc khác; Thông tin truy xuất nguồn gốc chưa đáp ứng đúng yêu cầu về truy xuất (không duy trì một hệ thống truy xuất nguồn gốc nhằm thu thập và bổ sung thêm các thông tin sự kiện liên quan đến sản phẩm trong suốt chuỗi cung ứng).

Việc bổ sung quy định quản lý về truy xuất nguồn gốc trong Nghị định số 132/2008/NĐ-CP sẽ mang lại nhiều hiệu quả như: Xác định nhiệm vụ cần triển khai, phương án và phân công trách nhiệm Bộ, ngành, các bên liên quan trong quá trình quản lý và thực thi hoạt động truy xuất nguồn gốc một cách bài bản, hiệu quả; Hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, tài liệu hướng dẫn về truy xuất nguồn gốc;

Hội thảo truy xuất nguồn gốc, ứng dụng nền tảng số trong hỗ trợ kết nối, tiêu thụ nông sản Việt sẽ được diễn ra vào ngày 22/3/3022. 

Tiến hành các biện pháp cần thiết như đào tạo, bồi dưỡng, tuyên truyền, phổ biến nhằm nâng cao nhận thức của tổ chức, cá nhân về truy xuất nguồn gốc; Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam chủ động xây dựng, triển khai, áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc phù hợp tiêu chuẩn quốc tế thông qua việc ứng dụng công nghệ mới trong lĩnh vực công nghệ thông tin, mã số mã vạch theo chuẩn quốc tế, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình xuất khẩu sản phẩm, hàng hóa, nâng cao uy tín, thương hiệu trên thị trường trong và ngoài nước;

Quản lý các sản phẩm, hàng hóa tại Việt Nam (do các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam) bảo đảm an toàn cho người sử dụng ở thị trường trong nước và nước ngoài; Thống nhất nguyên tắc, phương thức truy xuất nguồn gốc đối với sản phẩm, hàng hóa nâng cao quản lý chất lượng, an toàn vệ sinh sản phẩm, hàng hóa, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, giúp người tiêu dùng được sử dụng sản phẩm, hàng hóa có chất lượng, đúng nguồn gốc xuất xứ;

Phù hợp với thực tiễn quản lý, bắt kịp xu hướng phát triển, triển khai truy xuất nguồn gốc trên thế giới và trình độ phát triển công nghệ hiện nay trong bối cảnh của Cách mạng công nghiệp 4.0